เชอรี่ ๑

Malpighia glabra L.

ไม้พุ่มถึงไม้ต้น กิ่งอ่อนมีขนเซลล์เดียว ปลายขนแยกเป็น ๒ แฉก กิ่งแก่เกลี้ยงและมีช่องอากาศทั่วไป ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปขอบขนานแกมรูปรี รูปใบหอกแกมรูปรี รูปใบหอกแกมรูปไข่หรือรูปใบหอกแกมรูปขอบขนานถึงรูปไข่ ช่อดอกแบบช่อแยกแขนงคล้ายช่อซี่ร่ม ออกตามซอกใบดอกสีชมพู ชมพูเข้ม หรือสีแดงอ่อน ผลแบบผลแยกแล้วแตก สีแดงอมส้มหรือสีแดง มีเนื้อฉ่ำน้ำ รูปทรงค่อนข้างกลมหรือหยักมนตื้น ๆ เป็น ๓ พู ซีกผลคล้ายผลผนังชั้นในแข็ง เมล็ดมีเกราะแข็งหุ้ม มี ๓ เมล็ด

เชอรี่ชนิดนี่เป็นไม้พุ่มถึงไม้ต้น สูง ๑-๑๐ ม. กิ่งอ่อนมีขนเซลล์เดียว ปลายขนแยกเป็น ๒ แฉก ขนเอนแนบกับพื้นผิว มีแกนกลางและแขน ๒ ข้างเป็นรูปตัวที (T) หรือตัววาย (Y) อาจพบลดรูปเหลือแขนข้างเดียว กิ่งแก่เกลี้ยงและมีช่องอากาศทั่วไป

 ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปขอบขนานแกมรูปรี รูปใบหอกแกมรูปรี รูปใบหอกแกมรูปไข่ หรือรูปใบหอกแกมรูปขอบขนานถึงรูปไข่ กว้าง ๑.๕-๔ ซม. ยาว ๓-๘ ซม. ปลายเรียวแหลมหรือแหลมโคนแหลมถึงรูปลิ่ม อาจพบโคนใบกลมหรือมนขอบเรียบ แผ่นใบบางคล้ายกระดาษถึงกึ่งหนาคล้ายแผ่นหนัง มีขนทั้ง ๒ ด้านหรือเกือบเกลี้ยง


ด้านบนสีเขียวเข้มเป็นมัน ด้านล่างสีอ่อนกว่า ก้านใบยาว ๑.๕-๒ มม. มีขนหรือเกลี้ยง หูใบ ๒ หู รูปลิ่มแคบ ยาว ๐.๕-๑ มม. มีขน

 ช่อดอกแบบช่อแยกแขนงคล้ายช่อซี่ร่ม มี ๓-๘ ดอก อาจพบที่คล้ายช่อกระจะหรือเป็นช่อกระจุก ออกตามซอกใบ ก้านช่อดอกยาว ๐.๕-๑.๒ ซม. มีขนหรือเกลี้ยง ก้านช่อย่อยเรียวคล้ายเป็นส่วนของก้านดอก ยาว ๓-๕ มม. มีดอก ๑ ดอก ใบประดับรูปไข่ ยาว ๑-๑.๕ มม. ใบประดับย่อยอยู่ที่ข้อต่อ มี ๒ ใบ เล็กมาก รูปไข่ ยาว ๐.๕-๑ มม. มีขนหรือเกลี้ยง ก้านดอกเรียว ยาว ๐.๖-๑.๕ ซม. มีขนหรือเกลี้ยง อาจพบขนเป็นวงรอบที่ปลายก้านใต้กลีบเลี้ยง


ดอกสมมาตรด้านข้าง สีชมพู ชมพูเข้ม หรือสีแดงอ่อน กลีบเลี้ยง ๕ กลีบ โคนเชื่อมติดกันเล็กน้อย ขนาดไม่เท่ากัน รูปขอบขนานหรือรูปไข่ ยาว ๒-๓ มม. ด้านนอกมีขนหรือเกือบเกลี้ยง ที่โคนกลีบมีต่อมรูปขอบขนาน ยาว ๑.๕-๓ มม. กลีบละ ๑-๒ ต่อม กลีบดอก ๕ กลีบ ขนาดไม่เท่ากัน มีก้านกลีบ กลีบด้านหลังขนาดใหญ่สุด แผ่นกลีบรูปเกือบกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๓-๗ มม. ขอบกลีบยับย่นและหยักซี่ฟันแกมเว้าแหว่งโดยรอบ ก้านกลีบรูปแถบ ยาว ๓-๔ มม. กลีบด้านข้าง ๒ กลีบ แผ่นกลีบรูปเกือบกลมแกมรูปไข่ เส้นผ่านศูนย์กลาง ๓-๗ มม. ขอบยับย่นเล็กน้อยและหยักซี่ฟันตื้นแกมเว้าแหว่งโดยรอบหรือเฉพาะด้านข้าง ก้านกลีบยาว ๒-๓ มม. และกลีบด้านหน้า ๒ กลีบ แผ่นกลีบรูปไข่ เส้นผ่านศูนย์กลาง ๒-๕ มม. ขอบเรียบหรือหยักซี่ฟันเฉพาะด้านข้างที่โคนแผ่นกลีบ ก้านกลีบยาว ๑.๕-๓ มม. เกสรเพศผู้ ๑๐ เกสร ก้านชูอับเรณูรูปเส้นด้าย ขนาดเกือบเท่ากัน ยาว ๒.๕-๓ มม. โคนเชื่อมติดกัน ตั้งตรง เรียงชิดกันตรงกลางดอก ก้านที่อยู่ตรงกับกลีบดอกด้านข้างมี ๒ ก้าน ขนาดใหญ่กว่าก้านอื่น ๆ เล็กน้อย อับเรณูรูปเกือบกลม ยาว ๐.๘-๑.๒ มม. รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ รูปคล้ายทรงกระบอก ไม่หยักเป็นพู เส้นผ่านศูนย์กลาง ๑.๕-๒ มม. มี ๓ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๑ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียมี ๓ ก้าน ยาว ๒-๒.๕ มม. ยอดเกสรเพศเมียรูปรี ปลายแหลม

 ผลแบบผลแยกแล้วแตก สีแดงอมส้มหรือสีแดง มีเนื้อฉ่ำน้ำ รสเปรี้ยว รูปทรงค่อนข้างกลมหรือหยักมนตื้น ๆ เป็น ๓ พู เส้นผ่านศูนย์กลาง ๑-๑.๕ ซม. ผิวเรียบ เกลี้ยง ซีกผลคล้ายผลผนังชั้นในแข็ง มี ๓ ซีก แต่ละซีกรูปไข่ กว้าง ๕-๗ มม. ยาว ๐.๗-๑.๕ ซม. มี ๓ เมล็ด เมล็ดมีเกราะแข็งหุ้ม มีปีกด้านหลัง กว้างประมาณ ๑ มม. ปีกด้านข้างไม่เจริญและเป็นแนวขรุขระ ไม่พบปีกที่อยู่ระหว่างปีกด้านหลังกับปีกด้านข้าง บางครั้งอาจพบมีปีกทั้ง ๕ ปีก

 เชอรี่ชนิดนี่เป็นพรรณไม้ต่างประเทศ มีถิ่นกำเนิดในเขตร้อนของทวีปอเมริกา ตั้งแต่ทางตอนใต้ของสหรัฐอเมริกาถึงทางเหนือของอเมริกาใต้ พบปลูกทั่วไปในเขตร้อนเป็นไม้ประดับและไม้กินผล เนื้อผลฉ่ำน้ำ มีรสเปรี้ยว บางพันธุ์มีรสหวาน วิตามินซีสูงในแถบอเมริกากลางและอเมริกาใต้นำไปทำน้ำหวานหรือเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ในยูกาตังใช้น้ำต้มจากเปลือกเป็นยาพื้นบ้านแก้ท้องร่วง และในอดีตเคยใช้เปลือกในการทำให้ผิวเป็นสีแทน

 เชอรี่ชนิดนี่มีลักษณะผลกลมและสีสันคล้ายผลเชอรี่ชนิด Prunus avium (L.) L. (Wild cherry, Sweet cherry) วงศ์

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
เชอรี่ ๑
ชื่อวิทยาศาสตร์
Malpighia glabra L.
ชื่อสกุล
Malpighia
คำระบุชนิด
glabra
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- Linnaeus, Carl
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (1707-1778)
ผู้เขียนคำอธิบาย
นางสาวสุชาดา วงศ์ภาคำ